Wapnowanie należy do najstarszych zabiegów agrotechnicznych, mających na celu poprawę struktury i odczynu gleby. To z kolei jest niezwykle istotne dla roślin, ponieważ warunkuje dostępność makro oraz mikroelementów.
Dowiedz się jaka jest rola wapna w sadzie i ogrodzie, jakie są jego rodzaje, a także w jakim czasie należy je stosować.
Dlaczego wapnowanie sadu lub ogrodu jest tak ważne?
Jednym z kluczowych parametrów pozwalających na uzyskanie zdrowego i obfitego plonu jest doprowadzenie do prawidłowego odczynu pH gleby. Wartość ta w istotny sposób wpływa na wzrost roślin oraz jakość zbieranych owoców. Należy przy tym nadmienić, że nawet intensywne stosowanie preparatów nawozowych, nie zapewni dostatecznego efektu w przypadku, gdy pH gleby będzie nieodpowiednie.
Kwasowość lub zasadowość gleby nie przyjmuje stałej, wzorcowej wartości i różni się w zależności od uprawy. W przypadku większości drzew owocowych poprawny odczyn pH zawiera się w przedziale 5,9-6,4. W sytuacji, gdy spada on poniżej 5,5 bądź wzrasta powyżej 6,5-7, to mogą pojawić się problemy z wielkością owoców. Wynika to z faktu, iż na glebach o kwaśnym odczynie utrudnione jest pobieranie podstawowych makro i mikroelementów takich jak: wapń, potas, fosfor, magnez, czy bor. Ponadto zakwaszona gleba charakteryzuje się również tym, że dobrze rozpuszcza się w niej np. molibden, co z kolei skutkuje fitotoksycznością. W przypadku, gdy gleba okazuje się nadmiernie zasadowa, to może nastąpić problem z dostępnością mikroskładników, takich jak mangan, cynk, czy żelazo.
Poza zagadnieniem prawidłowego odczynu pH, warto też poruszyć kwestię tego, czym grozi niedobór wapnia, jako jednego ze składników odżywczych. Trzeba pamiętać, że ten pierwiastek pełni funkcję budulcową, pozwalając wytworzyć wytrzymałe i odporne ściany komórkowe oraz spójne tkanki, które odpowiadają za mechaniczną stabilność rośliny. Poprzez funkcje budulcową, wapń oddziałuje też na odporność roślin na warunki atmosferyczne oraz patogeny i szkodniki.
Wapno – jaki rodzaj wybrać?
Warto zdawać sobie sprawę z tego, że różne rodzaje wapna mogą posiadać nieco odmienne właściwości. Rynek nawozów wapniowych jest zróżnicowany, dlatego warto rozsądnie podchodzić do poszczególnych ofert, a szczególnie innowacyjnych i jeszcze niedokładnie przebadanych preparatów do odkwaszania.
W pierwszej kolejności, należy zadać sobie pytanie czy w naszym sadzie powinniśmy zastosować wapno tlenkowe, czy węglanowe. Wybór w tym zakresie zależy przede wszystkim od tego, jakie gleby zamierzamy wapnować. Formy tlenkowe charakteryzują się szybkim czasem działania, dlatego też zalecane są głównie na gleby ciężkie i zwięzłe. Gwałtowna zmiana odczynu pH na glebach lekkich może bowiem być szkodliwa. Wapno tlenkowe może przykładowo spalić próchnice, której na glebach lekkich i tak nie ma zbyt wiele.
Wapno węglanowe ma nieco inny proces działania. Rozdrobnione miękkie węglany, jak kreda mogą wprawdzie mieć reaktywność na poziomie wapna tlenkowego, jednak ich odpowiednie zastosowanie pozwala rozłożyć w czasie proces odkwaszania. W przypadku zastosowania twardych węglanów działanie to może być zauważalne nawet dopiero w drugim lub trzecim roku. Powolne odkwaszanie związane jest przede wszystkim z działaniem nawozów dolomitowych, które mimo dużej reaktywności posiadają niską aktywność chemiczną.
Termin wapnowania
Zabieg wapnowania – zależności od rodzaju uprawy, stopnia zakwaszenia gleby i wapna, które mamy zamiar użyć – można wykonać według dwóch strategii. Pierwsza polega na wapnowaniu raz na kilka lat stosując większe dawki, po stwierdzeniu spadku poziomu pH poniżej optymalnego. Druga strategia polega na utrzymywaniu optymalnego poziomu pH przez cały czas utrzymywania sadu, przez co wapno stosuje się co roku, jednak w mniejszych dawkach.
Kiedy jednak jest najlepszy czas na wykonanie tego zabiegu? Przyjmuje się że jest to okres od późnej jesieni do wczesnej wiosny.
Za optymalny moment na rozpoczęcie prac uważa się przeważnie koniec października. Ogólnie zabieg ten najlepiej jest przeprowadzić możliwie najwcześniej, tak by wapno mogło się roztworzyć, a deszcze i woda mogły go przemieścić w głąb ziemi.
Należy jednak zaznaczyć, że ocena stopnia zakwaszenia gleby możliwa jest dopiero na podstawie przeprowadzonego badania. Takie badanie warto wykonywać regularnie i prewencyjnie, gdyż wyniki mogą odpowiednio wcześnie zasugerować konieczność zmiany strategii wapnowania.
Technika wapnowania
Kolejny aspekt, nad którym należy się pochylić to technika wapnowania. W jednym artykule trudno jest kompleksowo opisać ten proces, gdyż na ten temat powstało wiele obszernych prac. Możemy jednak przybliżyć kilka najważniejszych faktów związanych z tym procesem w sadzie i ogrodzie.
Nawozy wapniowe są z reguły dostępne w formie granulowanej lub sypkiej. Pierwsza z nich jest znacznie łatwiejsza w aplikacji, gdyż łatwiej ją równomiernie rozprowadzić, a także nie wymaga mieszania z ziemią. Wapno granulowane z reguły łatwiej się też rozpuszcza, przez co z jednej strony możemy liczyć na szybkie wchłanianie, jednak z drugiej strony powinniśmy uważać na pogodę, gdyż duży deszcz może zbyt szybko wypłukać je z gleby.
Wapno sypkie również może być stosowane w sadach. Należy jednak pamiętać, żeby zabieg wykonywać przy bezwietrznej pogodzie, ponieważ zapobiega to znoszeniu chmury pyłu przez wiatr. Za dobrą praktykę uważa się również przemieszanie wapna w formie sypkiej z glebą, jednak to zadanie w przypadku sadów może być utrudnione. W tym przypadku można jednak skorzystać z glebogryzarki podkoronowej.
Warto też zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt, jakim jest bielenie drzew. Ten proces – mimo, iż jest jedną z form wapnowania – ma jednak nieco inne cele. Wśród nich wskazuje się przede wszystkim na:
- ochronę drzew przed śniegiem i mrozami;
- ochronę przed chorobami bakteryjnymi i grzybami;
- zapobieganie pękaniu pni i grubszych gałęzi, za sprawą zwiększonych możliwości odbijania promieni słonecznych.
Wapnowanie jest zatem jednym z podstawowych jesiennych zabiegów, które można przeprowadzać równoległe z innymi działaniami pielęgnacyjnymi, jak np. przycinanie drzewek. Przy tego typu działaniach warto jednak zabezpieczyć się w odpowiednie materiały i narzędzia. O ile w zakresie przycinania drzew owocowych można polegać na ręcznych i automatycznych sekatorach – np. od Campagnola – to w przypadku wapna wybór może okazać się znacznie trudniejszy i uzależniony od szeregu dodatkowych czynników.
Jakie wapno wybrać do sadu?
Powodzenie wapnowania – poza odpowiednią techniką – związane może być również z doborem odpowiedniego nawozu wapnowego. Podczas dokonywania wyboru, warto pamiętać o tym, by wziąć pod uwagę rodzaj uprawy. Nieco inne wymogi w tym zakresie mogą obowiązywać względem klasycznych upraw polowych, inne w przypadku plantacji roślin jagodowych, a jeszcze inne w sadzie.
Wapno Polcalc
Pierwszą grupą produktów na którą warto zwrócić uwagę jest wapno nawozowe od Polcalc. Wśród nich można znaleźć przykładowo:
Węglanowe wapno nawozowe POLCALC III generacji
Wysoko reaktywny nawóz wapniowy. Efektywnie podnosi pH gleby i zaopatrzenia roślin w wapń, składający się w 92-98% mączki wapiennej pochodzenia kredowego.
Wapno nawozowe POLCALC SuperMag
Wysoko reaktywny nawóz wapniowy do efektywnego podnoszenia pH gleby i zaopatrzenia roślin w wapń. Produkowany ze zmikronizowanej mączki magnezowej, zawierającej cenne dla roślin makro i mikroelementy, jak: cynk, bor, mangan, molibden, żelazo oraz miedź. Dzięki odpowiedniej metodzie obróbki nawozu pierwiastki w nim dostępne są łatwo przyswajalne dla roślin.
Kolejną wartą uwagi ofertę nawozów wapniowych posiada Agrarius. Wśród nich możemy znaleźć m.in.:
Wapno granulowane Agrarius bi calc+ zawiera w 100% reaktywną formę wapnia węglanowego pochodzenia Jurajskiego o wysokiej zawartości CaCO3a także pożyteczne organizmy Bacillus. Wapno granulowane bi calc+ działa szybko i długofalowo, poprawia odczyn gleby, nie ulega szybkiemu wypłukiwaniu oraz reguluje właściwości buforowe gleby.
Nawóz wapniowy Agrarius Calory to specjalnie skomponowany, nowoczesny, dolistny nawóz wapniowy w formie żelowej. Można stosować go podczas całego okresu wegetacji rośliny.
Wartym uwagi produktem – szczególnie w przypadku sadów i ogrodów – jest kreda nawozowa mielona – Wapniak Kornicki od KZK.
Wapniak Kornicki od KZK to nowoczesny, granulowany nawóz od wysokiej – ponad 90% – zawartości węglanu wapnia. Bazuje on na kredzie piszącej, pochodzącej z najmłodszych geologicznie pokładów wapnia, co gwarantuje jego wysoką reaktywność. To z kolei pozwala błyskawicznie zneutralizować kwaśny odczyn gleby, poprawiając jej strukturę oraz żyzność.
Poszukując efektywnych rozwiązań warto również poznać możliwości, jakie daje Saletra Wapniowa YARA.
Saletra Wapniowa YARA to doskonały nawóz do wzbogacania owoców w wapń poprzez nawożenie poza korzeniowe i fertygację. Ma ona postać granulatu nieotoczkowanego do fertygacji. Można stosować jako uzupełnienie wapnia w mieszankach wieloskładnikowych oraz do nawożenia pozakorzeniowego poprzez oprysk roślin roztworem wodnym.
Niezależnie od wybranego środka, warto pamiętać by stosować go zgodnie z zaleceniami producenta, zachowując środki ostrożności.
Podsumowując należy podkreślić, iż wapnowanie to niezwykle istotny proces, w zakresie którego trudno o jednoznaczne wskazówki. Całość działań należy dostosować do specyfiki i charakteru gleby oraz rodzaju uprawy. Niedobory wapna mogą nieść poważne konsekwencje nie tylko dla sadu, lecz również dla każdej innej uprawy.
