Azot – jakie nawozy?

Nawożenie azotem to jedno z kluczowych zagadnień, z którym powinien być zapoznany każdy rolnik. Azot jest bowiem bardzo ważnym składnikiem, gwarantującym optymalny wzrost i rozwój roślin. Z kolei stosowanie go w nadmiarze jest szkodliwe – zarówno dla upraw, jak i dla konsumentów.

Właśnie dlatego nawożenie azotem to jeden z nielicznych zabiegów w rolnictwie, który regulują przepisy prawa. W konsekwencji działania w tym zakresie, planujemy i wykonujemy zgodnie z wytycznymi prawa.

Nasz artykuł odpowie na Twoje pytania, między innymi:

• jakie znaczenie dla uprawy ma azot;
• jakie konsekwencje może mieć przenawożenie roślin;
• kiedy należy nawozić rośliny azotem.

Omówimy również składy i korzyści wynikające z zastosowania wybranych nawozów azotowych.

Jak azot wpływa na rozwój roślin?

Jak azot wpływa na nasze uprawy? Otóż jest to jeden z kluczowych, obok potasu, magnezu, wapnia i fosforu, makroelemnt, który decyduje o prawidłowym wzroście roślin.

Azot jest niezbędny, jako materiał budulcowy białek i kwasów nukleinowych. Ponadto wchodzi w skład witamin, nukleotydów, alkaloidów i chlorofilu. W efekcie swojego działania, pobudza wzrost dolnych części roślin, nadając im zieloną barwę. Ma wpływ również na okres wegetacji i zużycie innych składników pokarmowych.

Azot zawarty w glebie gromadzi się głównie w jej wierzchniej warstwie i pochodzi przede wszystkim z rozkładających się substancji organicznych oraz próchnicy. Istotne jest to, że w postaci azotanowej, występuje niemal w całości w roztworze glebowym. Z kolei w postaci amonowej jest zatrzymywany przez koloidy, czyli zjawisko, które zapobiega wymywaniu azotu w głąb gleby. Jest to swoisty magazyn, z którego azot jest pobierany do roztworu glebowego.

Ważną kwestią jest to, iż zawartość azotu może być różna. Zależy ona m.in. od pory roku, temperatury oraz tego, jak intensywnie pobierają go rośliny.

Czym grozi przenawożenie azotem?

Przenawożenie może mieć różne objawy i skutki. Zależnie od rodzaju rośliny mogą być inne. Dla przykładu w odmianach ozimych zbyt wysoki poziom azotu może spowodować ich nadmierny wzrost. Wówczas zużywane są składniki mineralne zmagazynowane na zimę. Skutkiem jest mniejsza odporność rośliny na mrozy. W uprawach zbóż i rzepaku przekroczenie optymalnej dawki azotu grozi zwiększoną podatnością na wyleganie. Dzieje się tak na skutek nieproduktywnego krzewienia bądź nadmiernego wydłużenia międzywęźli.

Zbyt wysoki poziom nawozu azotowego w przypadku roślin uprawnych, może też zmienić skład chemiczny płodów rolnych. W efekcie na przykład w rzepaku obserwowana jest obniżona zawartość tłuszczu w nasionach. Z kolei w bulwach ziemniaka zmniejsza się ilość skrobi i potasu. Natomiast w burakach cukrowych obniża się zawartość sacharozy, przy równoczesnym zwiększeniu występowania związków melasotwórczych. Tego rodzaju zmiany oznaczają więc, iż przenawożenie roślin azotem jest również zagrożeniem dla ludzi.

Warto też pamiętać o tym, iż nadmierne nawożenie tym pierwiastkiem ma wpływ na zanieczyszczenie wód gruntowych. I właśnie z tego powodu przepisy ograniczają możliwość użytkowania nawozów azotowych w pobliżu rzek i niektórych zbiorników wodnych.

Kiedy nawozić azotem?

Bardzo ważna rola nawozów azotowych jak również ryzyko związane z ich niewłaściwym zastosowaniem spowodowało, że wprowadzono przepisy regulujące zakres i sposób ich użycia. Szereg praktyk w tym zakresie normuje tzw. Program Azotowy. Celem programu jest zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych i zapobieganie dalszemu ich zanieczyszczaniu.

Zgodnie z prawem nawożenie azotem można rozpocząć nie wcześniej, niż 1 marca. Grunty orne mogą być natomiast nawożone gnojówką, gnojowicą lub azotem aż do połowy października. W zależności od obszaru polski zabieg ten może być wykonywany do 15, 20 lub 25 października, choć przewidziano od tego wyjątki. Możliwości odstępstwa od tej reguły przewidziane są dla przypadków:

1. nawożenia upraw jesiennych, po późnych zbiorach,
2. warunków pogodowych uniemożliwiających wcześniejsze nawożenie;
3. upraw kontenerowych;
4. odżywiania gleb odłogowych.

W przypadku nawożenia obornikiem – zabieg ten na gruntach ornych można wykonywać do końca października.

Rośliny wieloletnie, uprawy trwałe oraz trwałe użytki zielone mogą być nawożone nawozami azotowymi, gnojówką lub gnojowicą od 1 marca do 31 października. Dla tego rodzaju upraw, w nieco dłuższym terminie – aż do 30 listopada – możliwość zastosowania obornika.

Opisując regulacje prawne w aspekcie nawożenia azotem warto też wspomnieć o obowiązkach ewidencyjnych. Ewidencję zabiegów agrotechnicznych mają obowiązek prowadzić wszystkie gospodarstwa rolne, których powierzchnia jest równa lub większa niż 10 ha użytków rolnych. Również te, które utrzymują zwierzęta w liczbie równej bądź większej niż 10 DJP.

Od kiedy nawożenie azotem w 2023 roku?

W jakim terminie możemy stosować azot w 2023 roku? Każdy rolnik zadaje sobie to pytanie. Komitet Rady Ministrów w dniu 16 stycznia 2023 r. przyjął projekt rozporządzenia RM w sprawie wprowadzenia zmian w programie azotanowym. Rozporządzenie Rady Ministrów pozwala na zastosowanie elastycznego wiosennego terminu nawożenia. Termin rozpoczęcia stosowania nawozów azotowych mineralnych oraz płynnych i stałych naturalnych zależy od daty przejścia średniej dobowej temperatury powietrza przez próg 3°C w przypadku roślin zasianych jesienią oraz 5°C dla pozostałych gatunków roślin.

Termin stosowania azotu w 2023 r. wcześniej niż od 1 marca, będzie obowiązywał w powiatach, które wyszczególnione będą w wykazie publikowanym codziennie od 1 do 28 lutego przez IMGW-PIB.

Jakie nawozy azotowe?

Przy nawożeniu upraw azotem warto podać klika przykładów produktów, które mogą wyrównać braki tego składnika.

Pierwszym z nich jest  Canwil, czyli uniwersalny nawóz azotowy z magnezem, produkowany przez Anwil. Jest to saletrzak obojętny, rozpuszczalny w wodzie i niezakwaszający gleby. Zawarty w nim magnez pozwala zaopatrzyć rośliny w niezbędne składniki odżywcze. Z kolei wapń poprawia odczyn gleby i jej warunki powietrzno-wodne.  Właściwości tego nawozu pozwalają na jego zastosowanie w wielu uprawach, nie tylko zbożach ale również w ogrodzie.

Chcesz kupić Canwil? Zapraszamy do kontaktu z naszymi przedstawicielami z Działu nawozów

Canwil – kup teraz

Następnym produktem jest Salmag z grubą granulą produkowany przez Grupę Azoty. Salmag to uniwersalny nawóz do zastosowania przedsiewnego i pogłównego. Dobry na różne rodzaje gleb, jednak szczególnie zalecany jest na gleby kwaśne i ubogie w magnez. Odznacza się dobrą rozpuszczalnością. Jest również łatwo przyswajalny. Sprawdzi się więc zarówno w przypadku zbóż ozimych i jarych, jak też w uprawach buraków, ziemniaków, kukurydzy, użytkach zielonych oraz sadach.

Salmag – kup teraz

Podsumowując warto podkreślić, iż nawożenie azotem jest wymagające wiedzy i odpowiedzialne. I właśnie dlatego podlega regulacjom. Warto się więc do niego dobrze przygotować. Realizując zabiegi korzystać zaś ze sprawdzonych  produktów. Na przykład wybierając saletrę wapniową Zaksan (33,5) lub Saletrzak Standard 27 Grupy Azoty.

Należy jednak pamiętać, iż niezależnie od rodzaju nawozu, zawsze warto zapoznać się z zaleceniami producenta i zachować ostrożność podczas ich stosowania.

Czym zastąpić azot z nawozu?

Rosnące ceny nawozów sprawiły, że szukamy alternatywnych metod dostarczania uprawom cennych składników odżywczych. Od wieków znane są metody stosowania nawozów naturalnych. Wśród nich obornik, gnojówka i gnojowica. Często jednak wskazuje się też na możliwość zastosowania międzyplonów, które mogą stanowić naturalny zielony nawóz.

W tym zakresie wymienia się kilka odmian roślin m.in.:

• trawy,
• rośliny strączkowe;
• liściaste rośliny niestrączkowe.

Wybór odpowiedniego rodzaju rośliny oraz optymalny termin jej wysiewu, może zapewnić odpowiednią ilość azotu do prawidłowego rozwoju docelowej rośliny uprawnej. Zabieg ten może natomiast ograniczyć koszty związane z uprawą.